‘Ik geloof dat een mens niet gemaakt is om alleen te zijn.‘

Op welke momenten in je leven ervaar je dat je in verbinding staat? En waarom is het eigenlijk belangrijk om in verbinding te zijn met anderen? Dominees Gerie Stougie uit Pernis en Hans van Walsum uit Poortugaal gaan hierover samen in gesprek.

Dominee Gerie is van huis uit historicus. ‘Ik moet dus bij verbinding denken aan plekken waar je het verleden aan kunt raken en verbinding kan leggen met vroeger. Dat heb ik bijvoorbeeld in oude kerken. Ik was eens in zo’n 9e eeuws kerkje in Duitsland. Eerst dacht ik, dit is net een boerderij stal, maar op een gegeven moment realiseerde ik me: ‘Hier heeft iemand gebouwd die heel blij werd van het bouwen aan een huis voor God’ En dan is ineens de 9e eeuw heel tastbaar.’

Ook dominee Hans kent momenten in zijn leven waarop hij een sterke verbinding met anderen ervaren heeft. ‘Ik ervaar dat vooral bij overgangsmomenten, zoals bijvoorbeeld bij het overlijden van mijn ouders en zus. Maar ook bij de doop van mijn kinderen. Juist dan voel ik me heel sterk verbonden met mijn familie en vrienden.’ Die verbinding ervaart hij ook met God, maar dan vooral wanneer hij samen met anderen is. ‘Met name tijdens speciale vieringen, zoals bijvoorbeeld de paaswake of eeuwigheidszondag. Dat zijn diensten waar ik veel aan beleef. Ik vind op de een of andere manier de verbinding met God makkelijker te ervaren in gemeenschap met anderen dan in mijn eentje. Ik heb dan ook vaak moeite met stille tijd alleen. Anderen zijn daarin wat spiritueler denk ik.’ Niet alleen in intieme kring, maar ook tijdens grote nationale herdenkingen of tijdens sportwedstrijden voelt ds. Hans zich verbonden met iets groters. ‘Als er een ramp heeft plaatsgevonden bijvoorbeeld en je samen herdenkt. Of juist bij iets moois zoals tijdens de Olympische Spelen. Dan kan ik helemaal in vuur en vlam staan voor de drie maal drie basketballers, terwijl het basketbal zelf mij eigenlijk helemaal niet zoveel interesseert. Samen wil je dat ze winnen en samen sta je voor iets groters, dat verbindt.’

Plekken van verbinding

Of er in het dorp plekken van verbinding zijn? ‘In het huis van de wijk hier in Pernis gebeurt heel veel’, vertelt ds. Gerie. ‘Maar voor een groot deel van de Pernissers is dat ook gewoon het voetbalveld, waar ze elke week te vinden zijn.’ En wat dacht je

van de plaatselijke supermarkt? Ook dat is een belangrijke ontmoetingsplek. Daar kan je gerust de hele morgen staan en het halve dorp gesproken hebben. Of in de rij voor de viskraam op donderdag.’ In Poortugaal ziet ds. Hans de Dorpskerk echt als een plek van verbinding. ‘Al eeuwen door is die plek een plaats van verbinding. De kerk proberen we ook steeds meer een plek van het dorp te maken door vaker open te zijn. Dat doen we bijvoorbeeld door onderdeel te zijn van de kunst- en atelierroute.’

Gemaakt voor samen

‘Ds. Hans: ‘Ik geloof dat mensen gemaakt zijn om in verbinding te zijn.’ Ds. Gerie sluit zich daarbij aan: ‘Mensen zijn niet bedoeld om alleen te zijn. Kijk maar naar het scheppingsverhaal. God schiep Adam en daar kwam al snel iemand bij.’ Zelf leeft ds. Gerie alleen. ‘Mensen kijken tijdens trouwdiensten snel naar mij, omdat ik alleen ben. Ik denk vanuit medelijden. Maar ik ervaar inderdaad dat het niet goed is om alleen te zijn. Ook al kan ik heel goed alleen zijn en ben ik ook graag alleen, op een gegeven moment zou ik verkommeren als ik geen mensen in mijn leven had. Geen familie, vrienden, of de kerk.’ ‘Uiteindelijk heb je verbinding nodig om je leven te kunnen leven’, vult Hans aan. ‘Ik denk ook niet dat je er een leuker mens van wordt. Nooit ruzie of tegenspraak, zo is het leven natuurlijk niet. Je moet elkaar kunnen vormen,’ zegt Gerie.

Geloof dat verbindt

In de samenleving zie je een beweging tegen de individualisering. ‘Het is belangrijk dat mensen persoonlijk, als individu, worden gezien. Tegelijk zie je dat mensen ervaren dat ze het met individualisme alleen ook niet redden,’ ziet ds. Hans. ‘Ook geloven doe je samen. Dat is vroeger in de kerk nog wel eens versmald tot een heel individueel iets. Alsof het alleen om jouw persoonlijke relatie met God ging. Maar het geloof belijd en beleef je echt samen.’ Dat is ook de ervaring van ds. Gerie. ‘Je komt in de kerk niet alleen iets halen, maar ook iets brengen. Je kan elkaar zo bemoedigen door er gewoon te zijn en samen te zingen.’ Voor ds. Hans zelf zijn dat niet de grote feesten en bijeenkomsten. ‘Maar je ziet wel dat andere mensen tijdens grote evenementen, zoals Opwekking, zich enorm verbonden voelen met zo’n grote groep christenen bij elkaar.’ Ook uit reacties van nieuwkomers in de kerk blijkt dat de onderlinge verbondenheid van grote betekenis is. ‘De aandacht voor elkaar en het omzien naar elkaar, is iets wat ik veel terug hoor,’ geeft ds. Hans aan. ‘Dat is ook iets wat ik zo bijzonder vind aan de kerk, dat je dan ineens met allerlei mensen verbonden bent die je zelf niet hebt uitgezocht. Dat is bij de voetbal ook wel zo, maar dit is op een soort zielsniveau. Ik blijf me ook altijd verbazen dat je als predikant met mensen in gesprek bent en ook al ken je elkaar niet zo goed, dat je dan meteen met iemand een diep gesprek kan hebben. Dat er dingen worden toevertrouwd dat je denkt, hé, wat bijzonder.

Dat is ook voor ds. Gerie heel herkenbaar. ‘Wij zijn ook het enige instituut voor zover ik kan bedenken, dat belangeloos tijd maakt voor mensen. En dat is natuurlijk een unieke vorm van verbinden. Geen voorrijkosten, geen deadlines. Wil je een dominee spreken, dan proberen we dat op korte termijn te regelen. Heb je iemand nodig van de kerkenraad? We zijn er. Belangeloos beschikbaar zijn. Dat is een grotere drive dan dat ik er mijn geld mee verdien. Dat vind ik een mooie en ontspannen manier van verbinden. Dan kan je het ook loslaten als het niet lukt. Daarom staan we dus belangeloos tussen de yoghurt en de melk bij de Plus pastorale gesprekken te voeren.’

Verbinding in de Bijbel

Ook in de Bijbel zien de dominees iets van leven in verbinding terug. ‘In Romeinen 15:7 staat: Aanvaard elkaar zoals Christus u aanvaard heeft. We worden in eerste instantie aan Hem en aan elkaar verbonden. Daar moeten we zelf ook wel ons best voor doen en ons voor inspannen, maar uiteindelijk zijn we verbonden in Hem,’ vertelt ds. Hans.

‘Ik moet denken aan de Emmaüsgangers,’ gaat ds. Gerie verder. ‘Die twee zijn daar neerslachtig op weg. Dat gewandel wordt pas zinvol als ze Jezus hebben herkend in de Schrift en het breken van brood. Dan is de verbinding er. Ze hollen vervolgens samen terug. Dan verbindt het ze ook met andere christenen, die ontmoeting met Jezus. We zijn als mensen zo verschillend, dus moeten we het wel samen zoeken bij Jezus.’

Hoopvolle signalen

Er zijn steeds weer mensen die interesse tonen of verlangen naar iets van God of zingeving in hun leven. Dat zien beide dominees als een hoopvol teken. In Poortugaal wordt jaarlijks, net als in Rhoon, een maaltijd georganiseerd. ‘Tijdens de laatste maaltijd waren er ineens veel meer mensen dan vorig jaar,’ vertelt ds. Hans. ‘Dan vraag je je ook af, waar komt dat vandaan? Je merkt op de een of andere manier dat naarmate de wereld een beetje verhardt en er lastige dingen in de wereld gebeuren, mensen toch ook weer meer de verbinding zoeken in het klein.’

Ds. Gerie ziet die hoop vooral in de trouwe stille krachten in de kerk. Zij zijn soms al jaren een rots in de branding en vormen belangrijke verbindende schakels. ‘Denk bijvoorbeeld aan de diakenen die hier in bejaardentehuizen en bij de voedselbank hun werk doen en ouderlingen die al jaren dezelfde mensen bezoeken. Of laatst toen ik een begrafenis had. Ze vroegen aan me of ik al mensen had gevonden voor de afscheidsdienst. Binnen no-time was er een koster, cameraman, organist en meer. De nabestaanden waren zo verbaasd dat zij dit voor hun gemeentelid over hadden op een vrije zaterdag. Dan weet ik weer, ik doe het niet alleen. Dat geeft mij hoop voor de toekomst.’

We horen en zien om ons heen dat ook steeds meer jongeren de kerk weer opzoeken. ‘Iedere generatie maakt weer op een hele andere manier verbinding. ‘Ik zie jongeren die opzoek zijn naar inhoudsvolle verbindingen. Die beginnen bij de koffie na de dienst echt over het verhaal van die morgen. Het vraagt dus telkens weer om creativiteit en bereidheid om de dingen anders te doen, want dat veranderproces zal ook de komende generaties wel doorgaan’, zegt ds. Hans. Ds. Gerie sluit af: ‘Volgens mij gaat het erom dat we er gewoon zijn, samen zingen en bidden en dan snel die Bijbel open.’

Dit interview komt uit het magazine ‘Kerk in het dorp’. Daarin staan de verhalen uit de kerken van Rhoon, Poortugaal, Pernis en Hoogvliet. Dit magazine kun je hier gratis aanvragen.

Over de dominees

Ds. Gerie Stougie is sinds 2021 dominee in de Hervormde kerk van Pernis en is jaren werkzaam geweest in het onderwijs. Ze heeft een voorliefde voor alles wat historische waarde heeft en maakt zelfs van haar eigen tuin een archeologische opgraving. Het mooiste aan dominee zijn? God verbinden met het leven van mensen, door te preken en hen nabij te zijn op moeilijke momenten in het leven.

Ds. Hans van Walsum is sinds 2022 dominee in Poortugaal. Hij komt oorspronkelijk uit Rotterdam en is daar dan ook graag te vinden. Hij is dol op het lezen van moderne literatuur en kijkt graag naar films. Het mooiste aan dominee zijn? Het voorgaan in de diensten en de vele wisselende contacten en werkzaamheden.