Ds. Coen van Alphen en ds. Anja van Geerenstein over één Protestantse Gemeente in Rhoon

Twee kerken in Rhoon gaan samen verder als één kerk. Dat klinkt mooi, maar waarom is dat eigenlijk? en wat is de functie van zo’n gemeenschap? De twee dominees, Coen van Alphen en Anja van Geerenstein gaan hierover met elkaar in gesprek. 

U maakt ons één

‘Ik geloof dat God ons roept om één te zijn’, trapt dominee Coen het gesprek af. ‘En niet alleen dat, ik denk dat we ook wel aanvoelen dat we als protestantse kerken één zijn en horen te zijn. Daarin zie je ook iets van Gods werk terug. Zeker als twee kerken, na meer dan 100 jaar gescheiden te zijn geweest, weer bij elkaar komen.’ Ook dominee Anja ziet het samengaan van beide kerken als een roeping. ‘Ik denk dat het aan de ene kant iets is waar we toe opgeroepen worden om dat actief te doen, maar dat dit aan de andere kant ook alleen mogelijk is door de werking van de Geest.’ De verdeeldheid in de kerk ziet ze met lede ogen aan. ‘Ik vraag me soms weleens af of Jezus niet verdrietig naar beneden kijkt en ziet hoe zijn volgelingen die eenheid soms zo in de weg staan. Als mensen verzanden we soms in al te menselijke moeilijkheden en kunnen we het elkaar erg lastig maken. Het thema “U maakt ons één” laat ons daarin zien dat we de Geest nodig hebben.’ Coen ziet de eenheid ook in verband met de vroegere kerk. ‘Als je terugkijkt in de geschiedenis zie je ook dat de kerk heel lang één is geweest. Vanaf de reformatie zie je veel scheuringen en verschillende kerken ontstaan. Tot 1880 was er op Rhoon gewoon één protestantse kerk.’

Geroepen

Waar we die roep om eenheid in de Bijbel tegenkomen? ‘In Johannes 17 vinden we het gebed van Jezus’, vertelt Anja. ‘Daar bidt Hij: “Laat hen allen één zijn, Vader, zoals U in Mij bent en Ik in U, laat hen zo ook in Ons zijn.” En niet alleen Jezus roept ons daartoe op. ‘Ook Paulus schrijft over het lichaam van Christus dat niet verdeeld hoort te zijn. De hand kan niet zonder de voet en andersom. We kunnen niet zonder elkaar.’ 

Eenheid in de kerk in Nederland

Landelijk bestaat de Protestantse Kerk Nederland al sinds 2004 als een gefuseerde kerk tussen onder andere de Gereformeerde kerken en de Hervormde Kerk. ‘In de steden en dorpen duurt het soms wat langer om samen te gaan. Maar daar zie je nu veel beweging in, volgens Anja. ‘Ook in veel andere kerken in Nederland zie je een groeiend verlangen naar eenheid, om het gemeenschappelijke te vinden’, vult Coen verder aan. En die winst is er volgens Anja al wanneer verschillende kerken zich voor elkaar openstellen en het gesprek met elkaar willen aangaan. 

Eén gemeenschap

Bij de kerk denk je misschien snel aan een gebouw. Maar elke week stroomt die kerk weer vol met mensen. Die mensen vormen met elkaar een gemeenschap. Het belang van zo’n gemeenschap is voor Anja heel helder. ‘Mensen kunnen moeilijk alleen zijn.’ Een lezing van Esther van Fenema die zij bijwoonde onderstreept voor haar hoe belangrijk het samen-gevoel is. ‘Niet alleen in de kerk, maar ook bij een groep als Extinction Rebellion is de gemeenschap belangrijk. Schouder aan schouder staan, samen voor iets groters vechten. Mensen hebben blijkbaar een gemeenschap nodig waar ze bij horen.’ Die gemeenschap is ook voor Coen belangrijk. ‘Ik denk dat het lastig is om alleen te geloven. De kerk heb je nodig om gevoed te worden in het geloof en daarbij het besef dat je de waarheid niet alleen hebt, maar met elkaar deelt.’ Daarnaast is de gemeenschap er ook om het leven met elkaar te delen. ‘Het principe van gedeelde smart is halve smart en gedeelde vreugde is dubbele vreugde, is wel echt zo in de kerk.’ Anja kijkt hierbij ook naar Jezus. ‘Jezus riep ook niet maar één volgeling. Hij vormde een groep om zich heen. Trouwens, Paulus reisde ook niet alleen, maar samen. Je ziet het vaak terugkomen in de Bijbel.’ Coen ziet nog een diepere laag in dat gemeenschap zijn. ‘De kerk krijgt nog wel eens wat kritiek. Dat komt ook omdat ze niet volmaakt is en dat houdt je ook nederig. Maar in die onvolmaaktheid mogen we allemaal ons plekje vinden.’ Of de kerk dan juist niet bij uitstek de plek is waar je kan leren de liefde in praktijk te brengen? ‘Zeker, de kerk wordt daarom ook wel een oefenplek genoemd.’

Kerk in het dorp

‘Als kerk doen we veel dingen op diaconaal gebied, dat is vaak wat onzichtbaar’, vertelt Anja. ‘We werken ook samen met bijvoorbeeld de stichting Welzijn Albrandswaard. ‘We houden bijeenkomsten voor nabestaanden en verwijzen mensen naar elkaar door.’ Ook de gebouwen zelf hebben een prominente plek in het dorp volgens Coen. ’Ze zijn er ook voor het dorp wanneer er bijvoorbeeld uitvaarten plaatsvinden of bijzondere herdenkingen.’ ‘Maar ook als plek van rust tijdens de open kerk op woensdag’, vult Anja aan. Niet alleen het gebouw heeft een plek in het dorp, ook de gemeenschap zelf. ‘Waar soms verbanden uiteenvallen en voorzieningen verdwijnen, blijft de kerk als gemeenschap aanwezig’, benadrukt Coen. ‘De kerk is een plek waar iedereen altijd welkom is.’

Twee dominees in één kerk?

Eén kerk met twee dominees. ‘Dat is echt een luxe’, geeft Coen aan. Anja benadrukt dit meteen. Niet alleen voor de dominees is het fijn dat ze dit samen mogen doen. ‘Voor de gemeente is het ook fijn om vanaf nu met beide dominees vertrouwd te zijn. We gaan beiden voor in de diensten en zullen het bezoekwerk verdelen’, vertelt Anja. ‘We willen echt samen de dominee van het dorp zijn.’ De kerken komen uit verschillende tradities. ‘We mogen samen zoeken naar eenheid in de verschillende tradities. En dan op zo’n manier dat het voor mensen herkenbaar blijft’ 

Droom voor de kerk

Op de vraag wat haar droom is voor de nieuwe kerk van Rhoon hoeft Anja niet lang na te denken. ‘Dat het elke zondag net zo zal bruisen en bubbelen als tijdens Pasen.’ Coen sluit zich hier helemaal bij aan. ‘Ik hoop ook dat we het samen gaan zien als een nieuwe kans. Een kans om opnieuw iets gezamenlijks te vinden.’ Anja vult aan met de hoop dat daarin nieuwe ruimte voor de Geest mag ontstaan. Volgens Coen zitten we in een tijd waarin oude vormen afbrokkelen en er opnieuw gekeken wordt naar wat het betekent om kerk te zijn en wat nou echt belangrijk is. Dat maakt het een interessante tijd voor de kerk.’